شمالی یا جنوبی بودن خانه یعنی چه و تاثیر آن چیست؟

اغلب ما شمالی و جنوبی بودن خانه را با تعریف ساده و قدیمی آن می‌شناسیم. یعنی تصور می‌کنیم خانه‌ای که در ورودی آن به حیاط باز شود شمالی و خانه‌ای که در آن به خود ساختمان باز شود جنوبی است.

گر چه این تعریف تا حدی درست است اما کامل نیست. جزئیات زیادی در ارتباط با خانه‌ی شمالی و جنوبی وجود دارد که اغلب ما نمی‌دانیم و در نتیجه در زمان انتخاب خانه دچار اشتباه می‌شویم. در این مطلب قصد داریم درباره‌ی این جزئیات صحبت کنیم.

تشخیص جهت جغرافیایی با استفاده از خورشید

در هنگام خرید آپارتمان حتما کلمه شمالی یا جنوبی به گوشتان خورده است برای اینکه بتوانید به راحتی تشخیص دهید که یک آپارتمان شمالی است یا جنوبی، با ما همراه باشید. برای تشخیص شمالی یا جنوبی بودن آپارتمان می بایست قبل از هرچیزی با جهات اصلی جغرافیایی آشنا شویم امروزه توسط گوشی های هوشمند به راحتی می توان جهات جغرافیایی را تعیین کرد اما یک روش دیگر هم که بسیار مرسوم هست تشخیص جهات با استفاده از خورشید است از آنجایی که خورشید از سمت شرق طلوع می کند چنانچه صبح هنگام، دست راست خود را رو به خورشید بگیرید روبه روی شما شمال، پشت سر جنوب، سمت راست (که روبه خورشید است) شرق و سمت چپ غرب خواهد بود.

تعیین ساختمان شمالی و جنوبی یا غربی و شرقی

معمولا در هر کوچه و خیابان دو ردیف ساختمان در طرفین وجود دارند اگر در وسط کوچه یا خیابان بایستید به طوریکه دید شما رو به شمال جغرافیایی باشد در این حالت، یک ردیف از ساختمان ها پشت سر شما قرار دارند و یک ردیف دیگر از ساختمان ها نیز روبه روی شما وجود خواهند داشت و سمت چپ و راست شما نیز امتداد کوچه یا خیابان است؛ حال ساختمان هایی که بر اساس جهت یابی در جهت شمال کوچه یا خیابان قرار دارند (رو بروی شما) را شمالی و ساختمان های جهت جنوب (پشت سر شما) را ساختمان جنوبی می گویند.

هم چنین ساختمان های غربی شرقی نیز وجود دارند برای تشخیص دو ردیف از ساختمان هایی که در کوچه یا خیابان وجود دارند را در نظر بگیرید و موقعیت خود را در آن کوچه یا خیابان فرض کنید به نحوی که دید شما رو به شمال جغرافیایی باشد، در این صورت روبه روی شما امتداد کوچه یا خیابان خواهد بود (شمال) و پشت سر شما نیز امتداد دیگری ار کوچه و خیابان هست (جنوب) و فقط در سمت راست و چپ ما ساختمان وجود دارد که به این نوع از ساختمان ها به ترتیب ساختمان شرقی و غربی می گویند.

ویژگی های ساختمان های شمالی یا جنوبی

1. ساختمان های شمالی  نسبت به ساختمان های جنوبی از لحاظ نورگیر بودن، بهتر هستند.
2. در ساختمان های شمالی، برای ورود به خانه می بایست  ابتدا وارد حیاط و سپس وارد ساختمان شد به همین جهت می گویند ساختمان های شمالی در به حیاط هستند در مورد ساختمان های جنوبی قضیه برعکس است  و آنها در به ساختمان هستند یعنی شما از کوچه یا خیابان مستقیم وارد ساختمان می شوید و سپس در آن طرف ساختمان با حیاط روبه رو خواهید شد.

خانه‌‌های نبش خیابان

سر نبش هر کوچه یا خیابان ممکن است یک خانه یا حتی بیشتر وجود داشته باشد. در این صورت، خانه‌ای که از دو طرف مشرف به کوچه یا خیابان و از دو طرف دیگر به خانه‌ی همسایه مشرف است، دونبش گفته می‌شود. هم‌چنین خانه‌ای که از سه طرف به خیابان و از یک طرف به خانه‌ی همسایه مشرف است را سه نبش می‌گوییم.

خانه‌ی دوکله

خانه‌ی دوکله به خانه‌ای می‌گوییم که از شمال و جنوب (یا شرق و غرب) به دو کوچه یا خیابان هم‌جوار راه داشته باشد. یعنی بتوانیم از دو در متفاوت خانه به دو کوچه یا خیابان موازی رفت و آمد کنیم.

ساختمان‌های چندواحدی

در ساختمان‌های چندواحدی همه‌ی واحدها شمالی یا جنوبی نیستند. بلکه تعدادی از واحدها سمت حیاط ساختمان و تعدادی از واحدها سمت خیابان هستند. بسته به اینکه خود ساختمان شمالی یا جنوبی باشد هر یک از این واحدها ویژگی‌های متفاوتی خواهند داشت.

نورگیر خانه

خانه‌های شمالی نور مستقیم خود را از جنوب می‌گیرند و از سمت شمال تنها نور غیر مستقیم (به شکل پاسیو یا نورگیر) دارند. در ساختمان‌های چندواحدی، واحدهای سرجلو به خاطر داشتن پنجره‌های بزرگ رو به حیاط نورگیری بهتری نسبت به واحدهای عقب ساختمان دارند. معمولاً پنجره‌های واحدهای عقبی یا ارتفاع کمی از سطح دارند تا به خانه‌های مقابل مشرف نباشند، یا ارتفاع زیادی دارند و در نتیجه ویوی خوبی نخواهند داشت.

خانه‌های جنوبی از هر دو طرف نور می‌گیرند و در نتیجه نیاز به نورگیر یا پاسیو ندارند. در ساختمان‌های جنوبی چندواحدی هم تفاوتی بین واحدهای جلویی و عقبی نیست. به خاطر همین هم هست که خانه‌های جنوبی معمولاً خانه‌های گران‌تری هستند. در خانه یا ساختمان‌های شرقی وغربی، واحدهای شرقی از اولین ساعات روز تا ظهر روشن و سرزنده‌اند، و به همین دلیل مناسب افراد سحرخیزند. در مقابل واحدهای غربی آفتاب طولانی‌مدت و گرم عصر را دارند. نور غربی گرچه گرمای نور جنوب را ندارد اما از آن‌جایی که شدت روشنایی آن زیاد است به درد کسانی می‌خورد که علاقه‌مند به نگهداری از گل و گیاه‌اند.

احتمالاً همه‌مان اصطلاح شمالی و جنوبی بودن خانه را شنیده‌ایم. در خیلی از مواقع، بنگاه‌های معاملات املاک برای معرفی خانه‌ی موردنظرشان از اصطلاح شمالی و جنوبی بودن خانه استفاده می‌کنند یا از ما می‌پرسند به دنبال خرید خانه شمالی هستیم یا جنوبی. این موضوع می‌تواند بر روی نورگیر بودن خانه تاثیر بگذارد. شمالی یا جنوبی بودن خانه بر محل قرارگیری حیاط هم تاثیر می‌گذارد. در ادامه بیشتر درباره این موضوع صحبت می‌کنیم.

اغلب ما شمالی و جنوبی بودن خانه را با تعریف ساده و قدیمی آن می‌شناسیم. یعنی تصور می‌کنیم خانه‌ای که در ورودی آن به حیاط باز شود شمالی و خانه‌ای که در آن به خود ساختمان باز شود جنوبی است.

گر چه این تعریف تا حدی درست است اما کامل نیست. جزئیات زیادی در ارتباط با خانه‌ی شمالی و جنوبی وجود دارد که اغلب ما نمی‌دانیم و در نتیجه در زمان انتخاب خانه دچار اشتباه می‌شویم. در این مطلب قصد داریم درباره‌ی این جزئیات صحبت کنیم.

شمالی و جنوبی بودن خانه از نظر جهت‌گیری جغرافیایی

۱-خانه‌ی شمالی و جنوبی

قبل از هر چیز باید بتوانیم جهت جغرافیایی خودمان را تشخیص دهیم. اگر در کوچه یا خیابان طوری بایستیم که دست راستمان به سمت خورشید قرار بگیرد، در این صورت روبه‌روی ما شمال و پشت سرمان جنوب خواهد بود. بنابراین ساختمان‌هایی که روبه‌رویمان قرار دارند شمالی و ساختمان‌های پشت سرمان جنوبی محسوب می‌شوند.

البته اگر ساکن تهران هستیم یک راه بهتر این است که کوه‌های البرز را پیدا کنیم، این کوه‌ها در شمال تهران واقع‌اند. یا مثلاً در شهرهای شمالی کشور دریا جهت شمال را نشان می‌دهد.

۲-خانه‌ی غربی و شرقی

باید بدانیم که دسته‌بندی ساختمان‌ها تنها به شمالی و جنوبی بودن خانه محدود نمی‌شود. به طور مثال اگر ما طوری بایستیم که دست راستمان به سمت خورشید باشد اما روبه‌رو و پشت سرمان امتداد خیابان باشد، در این صورت خانه‌هایی که در چپ و راست ما وجود دارند خانه‌های شرقی و غربی هستند.

۳-خانه‌‌های نبش خیابان

سر نبش هر کوچه یا خیابان ممکن است یک خانه یا حتی بیشتر وجود داشته باشد. در این صورت، خانه‌ای که از دو طرف مشرف به کوچه یا خیابان و از دو طرف دیگر به خانه‌ی همسایه مشرف است، دونبش گفته می‌شود. هم‌چنین خانه‌ای که از سه طرف به خیابان و از یک طرف به خانه‌ی همسایه مشرف است را سه نبش می‌گوییم.

۴-خانه‌ی دوکله

خانه‌ی دوکله به خانه‌ای می‌گوییم که از شمال و جنوب (یا شرق و غرب) به دو کوچه یا خیابان هم‌جوار راه داشته باشد. یعنی بتوانیم از دو در متفاوت خانه به دو کوچه یا خیابان موازی رفت و آمد کنیم.

۵-ساختمان‌های چندواحدی

در ساختمان‌های چندواحدی همه‌ی واحدها شمالی یا جنوبی نیستند. بلکه تعدادی از واحدها سمت حیاط ساختمان و تعدادی از واحدها سمت خیابان هستند. بسته به اینکه خود ساختمان شمالی یا جنوبی باشد هر یک از این واحدها ویژگی‌های متفاوتی خواهند داشت.

نورگیر خانه

خانه‌های شمالی نور مستقیم خود را از جنوب می‌گیرند و از سمت شمال تنها نور غیر مستقیم (به شکل پاسیو یا نورگیر) دارند.

در ساختمان‌های چندواحدی، واحدهای سرجلو به خاطر داشتن پنجره‌های بزرگ رو به حیاط نورگیری بهتری نسبت به واحدهای عقب ساختمان دارند. معمولاً پنجره‌های واحدهای عقبی یا ارتفاع کمی از سطح دارند تا به خانه‌های مقابل مشرف نباشند، یا ارتفاع زیادی دارند و در نتیجه ویوی خوبی نخواهند داشت.

خانه‌های جنوبی از هر دو طرف نور می‌گیرند و در نتیجه نیاز به نورگیر یا پاسیو ندارند. در ساختمان‌های جنوبی چندواحدی هم تفاوتی بین واحدهای جلویی و عقبی نیست. به خاطر همین هم هست که خانه‌های جنوبی معمولاً خانه‌های گران‌تری هستند.
در خانه یا ساختمان‌های شرقی وغربی، واحدهای شرقی از اولین ساعات روز تا ظهر روشن و سرزنده‌اند، و به همین دلیل مناسب افراد سحرخیزند. در مقابل واحدهای غربی آفتاب طولانی‌مدت و گرم عصر را دارند. نور غربی گرچه گرمای نور جنوب را ندارد اما از آن‌جایی که شدت روشنایی آن زیاد است به درد کسانی می‌خورد که علاقه‌مند به نگهداری از گل و گیاه‌اند.

تأثیر شمالی و جنوبی بودن خانه بر آب و هوا

اگر باد غالب منطقه در جهت غرب به شرق یا برعکس باشد، با باز کردن پنجره‌های شرقی و غربی ساختمان، دیگر نیازی به پنکه نداریم. اما دیوارهای خانه‌های شرقی-غربی در زمستان سردتر و در تابستان گرم‌تر از خانه‌های شمالی-جنوبی‌اند.
نور خانه‌های جنوبی گرم و دلپذیر بوده و در زمستان کنترل دمای خانه آسان است. دقیقاً به همین دلیل در مناطق سردسیر خانه‌های جنوبی گزینه‌ی بهتری هستند. در مقابل خانه‌های شمالی در فصل تابستان خنک‌ترند و این نوع خانه‌ها در مناطق گرم و کویری مناسب ترند.

قیمت

از آنجایی که خانه‌های جنوبی به نورگیر و پاسیو نیاز ندارند، زیربنای مفید بیشتری نسبت به خانه‌های شمالی دارند. بر همین اساس امکان تأمین پارکینگ کافی هم در این ساختمان‌ها بیشتر است.

از طرف دیگر واحد سرجلو و واحد پشتی در این ساختمان‌ها تفاوت چندانی از نظر نورگیر ندارد. همه‌ی این عوامل در کنار هم سبب گران‌قیمت‌تر شدن خانه‌های جنوبی نسبت به خانه‌های شمالی شده است.
در خود ساختمان‌های شمالی هم معمولاً واحد سرجلو قیمت بیشتری نسبت به واحد پشتی دارد. البته واحد پشتی مزایایی مثل دور بودن از سر و صدا و گرد و غبار دارد و عده‌ای این واحدها را ترجیح می‌دهند.
قیمت خانه‌های شرقی-غربی بسته به موقعیت کوچه و خیابان و نقشه‌ی خانه متغیر است. در نهایت خوب است بدانیم قیمت خانه‌های چندبر به دلیل نورگیری عالی از چند جهت، دسترسی خوب، امکان ساخت و ساز راحت‌تر و زیربنای مفید بیشتر، نسبت به خانه‌های تک‌بر بالاتر است.

نقشه

در آپارتمان‌های شرقی-غربی بهتر است اتاق‎خواب‌ها در شرق خانه و نشیمن و آشپرخانه در غرب خانه قرار داشته باشند.

در خانه‌ی شمالی-جنوبی بهتر است آشپزخانه به سمت نور شمال و اتاق‌خواب‌ها به سمت نور جنوب که نور مستقیم است قرار بگیرند. البته در خانه‌های جنوب که از دو طرف نور مستقیم دارند چندان تفاوتی نمی‌کند.

علاوه بر تشخیص شمالی و جنوبی بودن خانه، لازم است که سبک زندگی و سلیقه‌ی خودمان را به خوبی بشناسیم و با در نظر گرفتن تمام نکات مربوط به شمالی و جنوبی بودن خانه، انتخابی مناسب و درست انجام دهیم.

منابع: آدرس، فوری‌کار